Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleneşelendiren bir düzen bileğildir. Ahbaplık, cemiyet içre insanların sahiden elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak derunin vardır. Adalet değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurunmak, içtimai yaşamın gerçekleşmesini yağdırmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin katsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, nasıl güzel kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet içre insanların hareket ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her gün mümkündür. “İşte dostluk, anatomi davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir dizge, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-tabiat ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru derunin evrensel ilkelerle güvence altına alınmasıdır. Ahbaplık, insaniyet seviyesi derunin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşkın düşün ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, cemiyet sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak belirten reylerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini yağdırmak maksadıyla konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve seçimın hepsidür. Henüz münteşir bir tanılamamıyla dostluk, adalete yönelmiş içtimai evetşamma düzenidir. Ahbaplık Söz Manaı Ahbaplık kelimesi Arabi “tanrı” kökünden hasılat ve tanrı kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “tanrı” kelimesinin çoğyüce “ilenme’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na göre dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım zorlaü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mazmunında da kullanılır. Yöntem Manaı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu derunin hala doyurucu bir tanılamam gestaltlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar hepsidür.” Ilmî bir disiplin olarak dostluk, kendi içre asıl olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bahis kayran kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun çıbanlıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye alınmış ve cebri yapmış oldurımlara iye olmasıdır. Ahbaplık kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun değer yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle dublör nitelikteki yekpare durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık kayranında yapmış oldurım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek derunin kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamayı ve korumayı ammaçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları engellemek derunin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapishane ve tıngır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kısım yama; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçakçılık cezaları gibi değişkin dostluk dallarında değişkin yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasi reyleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan dostluk, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş içtimai bir evetşamma düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulamalı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun içtimai yaşamı düzenleyip insanların pasış ve emniyet içre bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Içtimai İhtiyaçların Muhaliflanması) Hukukun uygulamalı amacını, içtimai gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile cemiyet içre yaşayan insanların, birbirleri ile tesis etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın gestaltsından meydana gelen gereksinimlerinı katlamaya çalışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni yaşamın asıl gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın tabii gestaltsına ve bundan müterakki gelen ihtiyaçlarına uygun geçmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, soylu erki gerçeklere bile sınırlıdır; soylu erki ihtiyaçlara uymalı ve onları katlamalıdır. 3. Adalet Ahbaplık bu fonksiyonu ile belirli bir aranjman altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir müsavat düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanılamamıyla hak, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) geçmek üzere iki değişkin anlamda kullanılır. Adalet esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mazmunında şahsi bir özelliği deyimler. Isim her gün haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni toka etmek uğrunda daim ve bileğemekmez bir çaba gösterir. İşte bu hareket ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak kavramı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği münasebet biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk kayranında hukuki değer olarak hanek konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Sosyete derunindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini derunaziz kurallar yekpareü olarak dostluk, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek yerinde bulunduğuna göre, adaletin sonunda, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir değer niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir cemiyet düzenini derunerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; icap mevcut düzeni sahabet etmek, gerekse onu bileğemektirmeyi meşrulaştırmak derunin her gün adalete çıbanvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta katmıza kurulu dostluk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken dostluk mazmunında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut dostluk düzenlerinin kendisine uygun olup olmadığı açısından bir değer ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve negatif katlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon denge içre olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Normal olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai evetşamma uyacak, hem bile bu içtimai yaşamın pasış içre sürebilmesi derunin bir düzen görünümünü sağlamaya çalışacaktır.

afyon şirket avukatı